Overgewicht en een licht verstandelijke beperking: Het verhaal van Angela en Milan

“Je hoort vaak: ‘Dat doe je toch gewoon zo.’ Maar porties inschatten en recepten lezen zijn voor ons niet vanzelfsprekend.”

Overgewicht is een veelvoorkomend probleem onder mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB). Angela Jutte en Milan Dorreboom zijn allebei actief bij de LFB, een belangenvereniging voor en door mensen met een verstandelijke beperking. Als ervaringsdeskundigen geven ze trainingen om zorgprofessionals te inspireren en informeren. Door het delen van hun persoonlijke verhalen over leven met een verstandelijke beperking en overgewicht laten ze zorgprofessionals zien hoe zij mensen met een LVB kunnen ondersteunen.

De dagelijkse impact van overgewicht
Voor Angela en Milan heeft overgewicht een grote invloed op hun dagelijks leven. Angela vertelt hoe haar gewichtsproblemen ontstonden en hoe ze tot verandering kwam:
“Ik heb lang geworsteld met overgewicht. Tijdens de coronapandemie had ik er vooral last van. Je zat thuis, had niks te doen, en dan pak je toch wat sneller ongezonde dingen. Toen alles weer op gang kwam, besloot ik het sporten weer op te pakken. Een meting bij de sportschool gaf mij een wake up call; dat was het moment dat ik besloot om mijn leefstijl om te gooien.” Milan is momenteel op zoek naar manieren om gezonder te leven: “Ik ben sinds vijf jaar gestopt met roken, maar gezonder eten en sporten vind ik nog lastig. Door mijn beperking ga ik niet graag alleen naar de sportschool.”

De uitdagingen van overgewicht bij een licht verstandelijke beperking
Voor mensen met een licht verstandelijke beperking brengt het omgaan met voeding en gezondheid extra uitdagingen met zich mee. Angela legt uit dat het inschatten van porties en uitrekenen van hoeveelheden lastig kan zijn: “Ik heb echt moeten aanleren hoe ik dat met die grammen moet doen. Ik gebruik nu een voedingsapp waarin ik precies kan zien hoeveel ik binnenkrijg. Financieel is het ook ingewikkeld, omdat we een Wajong-uitkering hebben. Gezonder eten is vaak duurder. Je gaat dan eerder voor een goedkope slavink dan voor kipfilet.” Milan vertelt over zijn uitdagingen: “Het is lastig om verleidingen te weerstaan en ‘nee’ te zeggen tegen ongezonde keuzes. Als er een broodje kroket bij de lunch ligt, kan je dat zo pakken. Omdat ik al met zoveel dingen te kampen heb, wil ik mij hier ook niet nog eens druk over maken.”

Ook het behouden van een gezonde leefstijl is een uitdaging. Angela merkt dat sociale situaties het moeilijk maken om gezonde keuzes vol te houden: “Als je op feestjes of festivals bent, wil je eigenlijk aan de cola zero blijven, maar als vrienden shotjes uitdelen, wil je dat niet zomaar afslaan. Je moet echt bewust die keuzes maken.”

De waarde van goede begeleiding
Voor Angela en Milan is goede begeleiding essentieel. Angela vertelt hoe dit haar helpt: “Ik heb veel gehad aan regelmatige metingen bij mijn trainer in de sportschool. Dat gaf me steeds nieuwe motivatie.” Milan benadrukt het belang van persoonlijke en actieve begeleiding: "Ik heb programma’s gevolgd bij een sportpsycholoog en voedingscoach. Hierdoor ben ik bewuster geworden van wat ik eet en hoe dit mijn gezondheid beïnvloedt. Maar wat ik echt nodig heb, is een stok achter de deur. Iemand die zegt: Kom, we gaan nu naar buiten.”

Ze merken beiden dat de begeleiding niet altijd even goed is afgestemd op mensen met een verstandelijke beperking. Milan: “Ik ben regelmatig bij een diëtist geweest, maar zij zijn niet gespecialiseerd in mensen met een verstandelijke beperking. Je krijgt dan een eetschema mee en daar stopt het. Ik vind het moeilijk om daar zelfstandig mee aan de slag te gaan en door te zetten.” Angela vult aan: “Je hebt begeleiding nodig die past bij jouw situatie.” Milan gaat verder: “Bovendien merk ik dat mensen met een licht verstandelijke beperking en overgewicht vaak worden overschat. Je hoort vaak: ‘Dat doe je toch gewoon zo.’ Maar porties inschatten en recepten lezen zijn voor ons niet vanzelfsprekend. Wat is bijvoorbeeld een druppeltje olie of een korreltje zout? Ik zou bij wijze van spreken echt een korreltje zout in de pan doen.”

Praktische oplossingen
Angela heeft zelf een creatieve manier gevonden om gezonder te eten. Ze vertelt enthousiast: “Ik heb een kookboek gemaakt met gezonde recepten, speciaal voor mezelf. Dat helpt me om gezonde keuzes te maken. Deze heb ik ook doorgestuurd naar mijn collega’s, dus het helpt hen ook.” Ook op de werkvloer worden gezonde keuzes gestimuleerd: “We hebben de bak met koekjes vervangen door fruit. Zo kan je elkaar toch blijven motiveren.” Milan: “Bij onze woongroep eten we dagelijks gezond, maar op vrijdag mag het wat minder strikt. Dan eten we bijvoorbeeld een broodje falafel of kip shoarma, en maak ik een sausje van yoghurt.”

Milan benadrukt dat meer financiële ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking kan helpen om overgewicht aan te pakken. “Als overgewicht echt aangepakt moet worden, zou het mooi zijn als mensen met een verstandelijke beperking vanuit de overheid een budget krijgen voor bijvoorbeeld een personal trainer."

Tips voor zorgprofessionals bij overgewicht en LVB
Angela en Milan benadrukken dat het geven van duidelijke informatie essentieel is. Milan: “Mensen denken dat het makkelijk is: ‘Je eet gewoon minder.’ Maar voor ons is dat niet simpel. Wij hebben eenvoudige uitleg nodig over gezonde voeding.” Angela: “Het is belangrijk dat je deze informatie al krijgt als je op school zit of net begeleid gaat wonen, want anders is het kwaad al geschied.” Daarnaast benadrukt Milan dat de focus niet alleen op voeding en sporten moet liggen, maar ook op de impact van overgewicht: “Leg ook uit wat overgewicht met je lichaam doet, hoe je het voorkomt en hoe je je doelen kunt behalen.”

Congres overgewicht en LVB
Het congres overgewicht en LVB helpt jou als zorgprofessional om mensen met een LVB beter te ondersteunen bij het omgaan met overgewicht. Vaak werken standaard interventies niet voor deze doelgroep, waardoor aangepaste begeleiding nodig is. Tijdens het congres leer je onder andere hoe je vroegtijdig kunt ingrijpen om de levenskwaliteit van mensen met een LVB te verbeteren. Naast Angela en Milan, zullen diverse zorgprofessionals aan het woord komen. Schrijf je in voor het congres.