Eén op de 100 baby’s overlijdt vlak voor of na de geboorte – tussen de 24 weken en 28 dagen. De precieze oorzaak van deze perinatale is vaak niet te achterhalen. Hoe begeleid je als zorgprofessionals ouders die hun kindje op deze manier verliezen? Waar houd je rekening mee, waar ondersteun je ze mee en hoe begeleid je ze tijdens een eventuele, latere zwangerschap?  

Merith Cohen de Lara is GZ-psycholoog en gespecialiseerd in het behandelen van zwangere en pas bevallen vrouwen en hun partners. Ze vertelt alles over dit gecompliceerde onderwerp in dit interview.  

Zwangerschapspsychologie
Vaak wordt een zwangerschap gezien als hét evenement in het leven van een vrouw, als de kers op de taart van de liefde. Maar dat geeft een vertekend beeld, volgens Merith. “Natuurlijk is het geweldig wanneer je zwanger bent. Maar mensen vergeten dat een zwangerschap nooit zonder risico is. Een risicoloze zwangerschap bestaat gewoon niet. 

Vroeger was de opvatting dat je een zwangere vrouw niet moest behandelen – dat zou stress opleveren. Maar ja, angst tijdens de zwangerschap levert ook stress op. Naar mijn mening, kun je een vrouw dan beter wél behandelen.” 

Behandelen rondom de zwangerschap 
En dat doet Merith dan ook. Ze behandelt vrouwen én hun partners die te maken krijgen met psychische stoornissen, tijdens de fertiliteitstrajecten, tijdens de zwangerschap of na de bevalling. “Daarnaast zie ik ook regelmatig vrouwen of stellen die een kind verloren en toch opnieuw zwanger willen raken óf al zwanger zijn.” 

Ander type rouw
Wat je als zorgverlener kunt doen om ouders te begeleiden na het overlijden van hun (ongeboren) kindje? En wat je juist beter níét doet? Daarover vertelt Merith tijdens het congres ‘Perinataal verlies’. “Maar het begint met uitleggen over rouw en verdriet. Rouw is namelijk anders wanneer het een ongeboren kindje betreft. Het gaat namelijk over een kindje dat nog geen voetstappen gemaakt heeft op aarde. Het kindje leefde voornamelijk in de fantasie van de ouders, er zijn nog geen gedeelde herinneringen. 

Daarnaast is het lichaam van de moeder nog aan het herstellen van de zwangerschap, zonder dat ze een kindje heeft. Dat is een harde waarheid om mee om te gaan. Rouw kan er ook anders uitzien voor beide ouders – en dat is oké. Het kindje had namelijk voor beide partners een andere betekenis: de één hield op alle momenten rekening met het ongeboren kindje in haar lichaam, de ander hield misschien vooral rekening met zijn of haar partner.”

Het eerste jaar 
Het hele eerste jaar na het overlijden van het kindje, staat in het teken van afscheid nemen, vertelt Merith. “Als aanstaande ouder bereid je je voor op de eerste keer samen Sinterklaas vieren, de eerste keer wandelen in het park en bijvoorbeeld Moederdag, om maar een paar dingen te noemen. En dat gebeurt vervolgens niet. Al die dagen staan daarom in het teken van rouw, afscheid nemen van de fantasie die je erover had.  

Tijdens dat eerste jaar kan en mag alles. Maar zitten de vader of moeder na een jaar nog in eenzelfde rouwperiode? Gaan ze dan nog iedere dag naar het graf en is de babykamer dan nog helemaal intact? Dan pas kan er sprake zijn van chronische rouw, of verstokte rouw.” 

Een tweede zwangerschap 
Ook begeleidt Merith moeders en stellen die, na het verlies van hun kindje, voor een tweede keer zwanger zijn of willen worden. “Tijdens zo’n tweede zwangerschap duik je weer in het diepe. Vaak kan er geen uitsluitsel gegeven worden over de doodsoorzaak van een ongeboren of pasgeboren baby en die onwetendheid maakt het lastig. Daar komt vaak angst en paniek bij kijken, dat is in zo’n geval heel normaal.” 

Het congres ‘Perinataal verlies’
Hoe je als verloskundige of gynaecoloog omgaat met dit soort complexe situaties? Daarover vertelt Merith meer tijdens het congres ‘Perinataal verlies’. “Het is belangrijk om de begeleiding van deze ouders interdisciplinair aan te pakken. Want in zulke complexe situaties, is de samenwerking tussen verloskundige of gynaecoloog en therapeut cruciaal.  

Tijdens het congres sla ik daarom de handen ineen met gynaecoloog Arijaan Valkenburg. Samen vertellen we over het aanpakken van zulke begeleiding en geven we tips om die interdisciplinaire samenwerking aan te vliegen.”  

Meld je aan
Werk jij als verloskundige, gynaecoloog, verloskundig specialist of kraamverpleger veel met (aanstaande) moeders? Of ben je juist werkzaam als psycholoog of therapeut? Meld je dan aan voor het congres ‘Perinataal verlies’ en ontdek praktische handvatten om ouders te begeleiden tijdens en ná het complexe rouwproces dat volgt op de dood van een (ongeboren) baby.