Marie-Josée Smits is opgeleid als verpleegkundige en werkzaam als adviseur, trainer en onderzoeker met een brede ervaring binnen de gehandicaptenzorg en langdurige zorg. Vanuit haar bureau ZorgEssentie helpt ze zorgprofessionals bij het verbeteren van kwaliteit en veiligheid binnen hun organisatie. Daarnaast buigt ze zich als ethicus over complexe zorgvraagstukken. Marie-Josée geeft samen met Ria van Haren en Jorg Damen cursussen bij Medilex aan zorgprofessionals in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg, waarin ze praktische handvatten geven om de kwaliteit van zorg en begeleiding in teams te verbeteren.
In dit blog vertelt Marie-Josée over de rol van kwaliteitsverpleegkundigen binnen de gehandicaptenzorg.

De introductie van het Kwaliteitskompas Gehandicaptenzorg 2023-2028
Een belangrijk hulpmiddel bij het verbeteren van zorgkwaliteit binnen de gehandicaptenzorg is het Kwaliteitskompas Gehandicaptenzorg 2023-2028. Dit kompas helpt zorgorganisaties richting te geven aan hun zorgprocessen en zorgkwaliteit te waarborgen. Het Kwaliteitskompas is de opvolger van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg 2017-2022. Marie-Josée legt uit waarom de term ‘kompas’ in de huidige tijd beter past dan ‘kader’. “Een kader schrijft voor wat er moet gebeuren, terwijl een kompas richting biedt en organisaties meer ruimte geeft om zelf te bepalen hoe ze goede zorg leveren. Dit flexibele karakter maakt het kompas geschikter voor het bieden van zorg en begeleiding in een samenleving waarin de behoefte aan zorg toeneemt en er minder zorgverleners beschikbaar zijn. Bovendien is er een belangrijke verandering ten opzichte van het Kwaliteitskader: er is nu nog meer aandacht voor de inbreng van mensen met een beperking.”

Ze benadrukt het belang voor kwaliteitsverpleegkundigen om goed op de hoogte te zijn van wet- en regelgeving en de richtlijnen uit het kompas. “Hoe het Kwaliteitskompas wordt ingezet, is per organisatie verschillend. Wel merk ik dat zorgprofessionals het lastig vinden om grip te krijgen op het kompas en moeite hebben om de vertaalslag te maken naar hun organisatie en de dagelijkse praktijk.” Dit benadrukt de cruciale rol van kwaliteitsverpleegkundigen binnen zorgorganisaties, omdat zij de verbinding vormen tussen beleid en de dagelijkse praktijk”.

Wat is een kwaliteitsverpleegkundige?
Marie-Josée legt uit wat een kwaliteitsverpleegkundige is: “Dé kwaliteitsverpleegkundige bestaat niet; elke organisatie geeft er zijn eigen invulling aan. In het algemeen hebben kwaliteitsverpleegkundigen de taak om de kwaliteit van zorg op teamniveau te verbeteren. Ze hebben aandacht voor teamontwikkeling, coaching van collega’s en deskundigheidsbevordering. Daarnaast kunnen ze een rol hebben om te leren van incidenten en zo de zorg binnen de organisatie te verbeteren.” Marie-Josée geeft enkele voorbeelden van kwaliteitsverbetering: “Denk aan een betere multidisciplinaire samenwerking, de invulling van de dagbesteding, hygiënischer werken, en het voorkomen van medicatiefouten. Maar ook het beter vastleggen van informatie over de cliënt en daarop voortborduren, zodat persoonsgerichte zorg, zoals vermeld in het Kwaliteitskompas, daadwerkelijk kan worden geboden. Samenwerking met verwanten is essentieel, waarvoor sterke gespreksvaardigheden nodig zijn. Kwaliteitsverpleegkundigen kunnen hun collega’s coachen in het voeren van complexe gesprekken met naasten en het verbeteren van de kwaliteit van de zorg en begeleiding.”

Bewustwording van de rol van kwaliteitsverpleegkundige
Marie-Josée benadrukt dat er meer bewustwording moet komen bij kwaliteitsverpleegkundige voor de invulling van hun rol. In onze cursus ligt niet de nadruk op hun rol als zorgverlener, maar op hun rol als verbeteraar van de zorg. “Veel van dit soort verpleegkundigen hebben een vaag idee van wat hun rol inhoudt. In de cursus Kwaliteitsverpleegkundige in de Gehandicaptenzorg willen we hen bewust maken van de verantwoordelijkheden en hoe zij deze rol effectief kunnen invullen”, legt ze uit. “Mensen hebben de neiging om impulsief te werk te gaan. Wij leren hen hoe je deze rol bewust en bekwaam kunt uitvoeren. Voordat je actie onderneemt, moet je jezelf altijd eerst de vraag stellen: ‘Hoe draagt dit bij aan de kwaliteit?’ Dit helpt je om je te concentreren op je kernverantwoordelijkheden en voorkomt dat je in allerlei andere klusjes verzeild raakt. Tijd is schaars, en die moet je zo optimaal mogelijk benutten om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Dit betekent niet dat de kwaliteitsverpleegkundige de verantwoordelijkheid voor de zorgkwaliteit alleen moet dragen; wij leren je ook hoe je collega’s hierbij betrekt.”

Kwaliteitsverbetering door methodisch werken
Het is van groot belang dat je op een methodische manier kwaliteit verbetert. “Ik zie regelmatig gebeuren dat teams zeggen ‘we hebben een probleem, en dit is de oplossing’. Vervolgens schrijft er niemand op hoe dan wordt vastgesteld of de kwaliteitsverbetering daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. In plaats van deze snelle oplossing is het veel effectiever om eerst goed te analyseren wat er werkelijk aan de hand is. Vervolgens bepaal je welke interventie het meest geschikt is en hoe je deze in de praktijk gaat implementeren.
Draagvlak creëren, weerstand voorkomen en zorgen dat collega’s meedoen zijn cruciale aspecten; als dit niet goed wordt aangepakt, val je snel terug in oude gewoontes. Zodra de kwaliteitsverbetering is doorgevoerd, is het ook belangrijk om te blijven monitoren. Dit zorgt ervoor dat je zicht houdt op de effectiviteit van de veranderingen en of de verandering wordt volgehouden.”

Cursus Kwaliteitsverpleegkundige in de Gehandicaptenzorg
Tijdens deze cursus bieden Marie-Josée en andere experts praktische handvatten om jouw rol als kwaliteitsverpleegkundige op een effectieve manier vorm te geven. Je leert hoe je het Kwaliteitskompas kunt inzetten om de zorgkwaliteit binnen jouw organisatie te verbeteren. Naast deze inhoudelijke kennis is er veel aandacht voor persoonlijke ontwikkeling, zoals het coachen van collega’s, het geven van feedback, je eigen grenzen leren kennen en lastige gesprekken voeren. Bovendien wordt de theorie gekoppeld aan praktijkvoorbeelden, waarbij je ook je eigen vraagstukken mag inbrengen. Je ontmoet professionals van verschillende zorgorganisaties, wat een waardevolle kans biedt om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren.

Schrijf je nu in en versterk je rol als kwaliteitsverpleegkundige binnen jouw organisatie.