“Het gaat niet alleen om omgaan met onprettige gevoelens, maar ook om het omarmen en koesteren van prettige gevoelens.”

Dr. Marie-Lotte Van Beveren is klinisch psycholoog en onderzoeker aan de Universiteit Gent, met een focus op emotieregulatie bij kinderen en jongeren. Tijdens haar doctoraat aan dezelfde universiteit onderzocht ze hoe temperament en emotieregulatie het emotionele welzijn van adolescenten beïnvloeden. Samen met collega’s ontwikkelde ze de Emotieregulatietraining voor Kinderen en Adolescenten (EuREKA), een praktische aanpak om kinderen en jongeren met emotieregulatieproblemen te ondersteunen. Naast haar onderzoek werkt ze als klinisch psycholoog met deze doelgroep en is ze actief op een pediatrische afdeling in een ziekenhuis.

“Ik heb een sterke affiniteit met emotieregulatie, omdat het een transdiagnostisch mechanisme is dat breed inzetbaar is bij allerlei vormen van emotionele problemen. Het idee dat het zoveel kinderen kan helpen, vind ik ontzettend boeiend”, aldus Marie-Lotte.

Wat houdt emotieregulatie in?
“Bij emotieregulatie denken we vaak al aan strategieën om met emoties om te gaan, zoals een wandeling maken of een goed gesprek voeren met een vriendin. Echter, is emotieregulatie een veel breder proces dan we vaak denken. Kinderen moeten eerst leren om niet overspoeld te raken door hun emoties. Het begint bij basisvaardigheden: in contact komen met je lichaam, erkennen dat je emoties er mogen zijn, zelfcompassie ontwikkelen, mild zijn voor jezelf, en leren je gevoelens te accepteren. Kinderen en jongeren zijn sterk afhankelijk van hun ouders voor het reguleren van hun emoties. Daarbij gaat het niet alleen om omgaan met onprettige gevoelens, maar ook om het omarmen en koesteren van prettige gevoelens. We hebben vaak de neiging ons vooral te richten op het wegnemen van de onprettige gevoelens.”

Marie-Lotte vertelt wanneer we kunnen spreken van een emotieregulatieprobleem. “We spreken van emotieregulatieproblemen als het kind het gevoel heeft maar al te vaak overspoeld te worden door emoties, of als de omgeving aangeeft dat bepaald gedrag niet door de beugel kan, of als emoties zodanig in de weg zitten dat het lijdt tot een psychische stoornis, zoals een angststoornis of een gedragsprobleem.”

Hoe ontstaat emotiedisregulatie bij kinderen en jongeren?
“Dit is afhankelijk van verschillende factoren. Ten eerste spelen het temperament en de biologische basis van een kind een rol. Sommige kinderen worden geboren met een hogere gevoeligheid voor emoties; er is een biologisch verschil in hoe intens zij emoties beleven. Daarnaast heb je de invloed van de omgeving. Je wordt niet geboren met emotieregulatie, dit is iets wat je goed moet aanleren. Als een kind daar moeite mee heeft, kunnen problemen ontstaan.”

Marie-Lotte legt uit dat kinderen met emotieregulatieproblemen vaak in een vicieuze cirkel terecht komen. “Emotiedisregulatie is vaak een probleem voor de omgeving. Kinderen uiten dit fysiek, zoals slaan, roepen en schoppen. Maar het is ook een probleem voor het kind zelf; kinderen hebben het gevoel dat ze worden overspoeld. Het kind krijgt negatieve reacties uit de omgeving, zoals ‘Doe normaal’ of ‘Niet boos worden’. Hierdoor wordt het gevoel van onbegrip versterkt, wat een vicieuze cirkel in gang zet. De omgeving kijkt vooral naar het gedrag, terwijl het kind juist de vaardigheden mist om met die emoties om te gaan. Zo raken emoties steeds meer ontregeld. Naast het gedrag wat we kunnen zien, heb je ook kinderen die te veel opkroppen en daardoor lichamelijke klachten krijgen. Dit kom ik regelmatig in het ziekenhuis tegen.”

Wat is EuREKA?

“Emotieregulatietraining voor Kinderen en Adolescenten is gebaseerd op het Adaptive Coping with Emotions Model (ACE Model) en wij hebben dat op de universiteit met een onderzoeksteam vertaald voor kinderen. We stellen hierbij dat emotieregulatie bestaat uit verschillende basisvaardigheden: ontspan, beleef, aanvaard en hou vol, supporter voor jezelf, analyseer en reguleer.”

In de cursus emotieregulatietraining bij kinderen en jongeren gaan Marie-Lotte en haar collega’s uitgebreid op de stof in. “Het is een brede training, die ook kan worden ingezet bij kinderen met bijvoorbeeld depressieve symptomen of angstsymptomen. Daarnaast kan het in een bepaalde levensfase, de adolescentie in het bijzonder, preventief worden ingezet.”

Wat maakt emotieregulatietraining anders in vergelijking met andere therapieën of coaching?

“Veel interventies zijn vandaag de dag nog erg gedragsmatig ingesteld of ze richten zich vooral op het cognitieve; kinderen anders leren denken of doen. De EuREKA-training zet echt in op de emoties. Het vertrekpunt is de emotie zelf en er wordt gekeken naar onderliggende behoeftes.”
Ze vervolgt: “Toen ik net begon, probeerde ik al die technieken netjes toe te passen. Maar kinderen zeiden vaak tegen mij: ‘Ik denk wel anders, maar voel me nog steeds hetzelfde.’ Ik besefte toen dat inzetten op erkenning van emoties erg belangrijk is.” Marie-Lotte geeft een voorbeeld uit de praktijk. “Onlangs zei ik tijdens een consult tegen een kind ‘We kunnen niet veranderen dat je je soms boos voelt, je mag boos zijn’. Zijn moeder kwam later naar mijn toe en vroeg waarom ik had verteld dat hij boos mocht zijn; ze zat daar helemaal niet op te wachten. Maar die erkenning is zo belangrijk. We kunnen de emoties van kinderen niet helemaal wegnemen, maar we kunnen wel werken aan de intensiteit van die emoties (bv. overspeoling) en hoe kinderen ermee omgaan.”

Cursus over emotieregulatietraining bij kinderen en jongeren

Tijdens deze tweedaagse training, verzorgd door Marie-Lotte en haar collega’s, leer je emotieregulatieproblemen bij kinderen en jongeren (vanaf 10 jaar) herkennen, aanpakken en werken met de zes basiscompetenties van de emotieregulatietraining EuREKA.

“Na de cursus heb je een brede toolkit tot je beschikking om aan de slag te gaan met een breed spectrum aan psychische problemen”, aldus Marie-Lotte.

Schrijf je hier in voor de cursus.