Miranda Vanbrabant is psychodrama- en creatief therapeut en heeft in deze rol 15 jaar gewerkt in de verslavingszorg. Later maakte ze de overstap naar het lesgeven en geeft ze nu diverse cursussen op het gebied van coaching. Als trainer voor Reset Partner en Medilex begeleidt ze individuen en teams in de zorg, het onderwijs en de advocatuur. Met haar grote inlevingsvermogen en enthousiasme, weet Miranda complexe zaken op een praktische manier over te brengen. In dit blog deelt Miranda haar visie op het belang van coaching in zorgteams, een thema dat haar nauw aan het hart ligt gezien de uitdagingen waarmee zorgteams vandaag de dag worden geconfronteerd.
Het belang van coaching in zorgteams
Zorgteams staan onder constante druk en hebben vaak te maken met hoge verwachtingen, beperkte middelen en emotioneel belastend werk. “Er zijn steeds minder zorgprofessionals, en om duurzaam te kunnen werken, is het belangrijk dat je in een team goed kunt samenwerken en met plezier je werk doet. Coaching helpt je om te groeien en het werk in de zorg vol te houden.” Daarnaast haalt Miranda het emotionele aspect van dit werk aan. “In de zorg wordt ook veel van je emotionele kant gevraagd, van je soft skills, en daar heb je zeker coaching voor nodig om psychisch gezond te blijven. Je moet leren omgaan met mondige patiënten. Vroeger werd er ‘dankjewel dokter’ gezegd, nu krijg je vaker kritische reacties.”
Eerste stappen naar een coachende aanpak
Volgens Miranda zijn er enkele belangrijke stappen die teams kunnen nemen om een coachende cultuur te ontwikkelen. “De grootste tip is om oprecht en geïnteresseerd naar elkaar te luisteren zonder meteen een oordeel klaar te hebben. Het is cruciaal om de ander echt te zien en ruimte te geven voor wat er speelt. Als je de rol van coach op je neemt, hoef je er niks van te vinden. Het is moeilijk om geen oordeel te hebben, maar het is essentieel in coaching."
Daarnaast benadrukt Miranda het belang van leren omgaan met emoties: "Een geuite emotie is een gezakte emotie. Pas als de emotie gezakt is, kun je samen kijken hoe je het probleem gaat aanpakken. Dit betekent dat je als coach niet direct met een oplossing moet komen, omdat er een emotie in de vraag van de ander zit. Het is belangrijk om eerst goed door te vragen, zodat de emotie kan zakken. Bovendien hoeft een oplossing die voor jou werkt, niet een oplossing voor jouw collega te zijn.”
Coachen van zorgteams
Miranda geeft cursussen die zorgprofessionals en leidinggevenden ondersteunen bij het ontwikkelen van een coachende aanpak binnen hun teams. Speciaal voor Medilex maakte ze de cursus Intercollegiaal Coachen. Deze cursus richt zich op zorgverleners die hun collega’s willen coachen en zo de professionaliteit binnen het team willen vergroten. “In deze cursus leer je hoe je gesprekken met collega’s kunt voeren die hen helpen naar zichzelf te kijken. Zorgprofessionals hebben vaak de neiging om direct met een oplossing te komen, wat natuurlijk bij het zorgvak hoort. Maar soms is het beter om eerst goed door te vragen in plaats van meteen te antwoorden. Dit wordt ook wel de Socrates-methode genoemd, maar ik noem het liever de ‘verwonderd kind’-methode, waarbij je met oprechte interesse blijft doorvragen, net zoals een kind dat doet.”

Hierna ontwikkelde Miranda al snel de cursus Teamcoaching in de Zorg. Deze cursus gaat dieper in op hoe de teamdynamiek verbeterd kan worden. “Je gaat met het hele team kijken naar teamproces. Wie is haantje de voorste en wie houdt zich wat in de luwte? Hierbij is het interessant om te zien dat zorgprofessionals goed naar patiënten luisteren, maar minder goed naar hun naaste collega’s”, vertelt Miranda. Ze merkt op dat deze cursus vooral veel wordt ingezet in de ouderenzorg en verpleeghuizen, waar teamleiders steeds vaker plaatsmaken voor teamcoaches.

Daarnaast geeft Miranda de cursus Coachend Leidinggeven, gericht op leidinggevenden die hun coachende vaardigheden willen versterken. Ze benadrukt dat deze drie cursussen niet alleen de teamdynamiek verbeteren, maar ook helpen om te voorkomen dat mensen zich alleen voelen in een team en daardoor in een burn-out terechtkomen. “Een sparringspartner is erg belangrijk in een team”, aldus Miranda.

Emotieleer en zelfkennis
In haar cursussen legt Miranda veel nadruk op emotieleer en zelfkennis. Ze begint met het behandelen van theorieën zoals de fight-flight-freeze-reacties, waarbij deelnemers leren hoe emoties in hun hersenen werken en hoe deze hun gedrag beïnvloeden. “Het is essentieel om jezelf goed te kennen als je anderen wilt coachen. Hoewel het analyseren van DISC-profielen binnen teams nu erg populair is, geef ik de voorkeur aan het invullen van uitgebreide vragenlijsten”, legt Miranda uit. Ze introduceert ook psychologische methodes zoals de Transactionele Analyse, een oudere therapievorm die inzicht geeft in werkstijlen en hoe je reageert op stress. Dit wordt tegenwoordig ook wel stressmanagement genoemd.

Na de theorie gaan de deelnemers aan de slag met coachmodellen zoals de GROW-methode, waarbij ze elkaar gaan coachen. Miranda geeft hen persoonlijke tips om bepaalde denkpatronen en aannames los te laten, een proces dat ze beschrijft als ‘framing’. “Daarnaast vind ik het belangrijk dat ik de deelnemers leer waar coaching ophoudt en professionele therapie zou moeten beginnen.”

Cursussen coaching in de zorg
De komende periode staan er weer diverse cursusdagen op de planning. “In een tijd waarin we constant moeten bijblijven en blijven leren, kan coaching je helpen om te groeien en duurzaam inzetbaar te blijven. Ik denk dat deze cursussen waardevol zijn voor ieder team. Maar naast al het coachen wil ik ook benadrukken dat het soms gewoon gaat om een goed gesprek hebben met een collega — iets waar steeds minder tijd voor is. Het draait er simpelweg om dat we elkaar écht zien en naar elkaar luisteren.”

De meerdaagse cursussen bieden de mogelijkheid om dieper in te gaan op verschillende coachmethodes en om jezelf beter te leren kennen. Interesse? Schrijf je in voor Intercollegiaal Coachen, Teamcoaching in de Zorg of Coachend Leidinggeven en verbeter de communicatie binnen jouw zorgteam.