“Op een andere manier omgaan met wat je denkt en voelt, zodat je bewuster kunt leven vanuit wat voor jou écht belangrijk is.” Barbera de Jong, ACT-therapeut, beeldend therapeut, NEI-coach en familieopsteller, vat met deze woorden de kern van Acceptance and Commitment Therapy (ACT) samen. Ze helpt mensen die vastlopen in hun leven. Dit uit zich bijvoorbeeld in sombere gevoelens, over je grenzen gaan en niet weten hoe je alle ballen in de lucht houdt. 

In dit blog deelt Barbera haar inzichten over ACT en hoe zorgprofessionals deze methode kunnen toepassen.

Barbera’s pad naar ACT
Barbera’s interesse in ACT begon tijdens een gesprek. “Ik merkte hoeveel ik onbewust al van ACT toepaste in mijn werk. Na een opleiding bij Gijs Jansen, een pionier op het gebied van ACT in Nederland, kon ik de methode nog praktischer maken en mij verder verdiepen.” Haar brede expertise, van creatieve therapie tot NEI-coaching, biedt een stevige basis voor haar werk. Ze combineert haar eigen praktijk ‘Byldkreft’ met het geven van trainingen en in februari verschijnt haar boek: Onder de oppervlakte, herstel de verbinding tussen denken en voelen.

Wat is ACT?
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een relatief nieuwe vorm van positieve psychologie. Deze methode, ontwikkeld aan het einde van de 20e eeuw door onder andere de Amerikaanse psycholoog Steven Hayes, wint aan populariteit in Nederland. ACT wordt succesvol ingezet in diverse branches, zoals de GGZ, jeugdzorg, POH-GGZ, het bedrijfsleven en het onderwijs.
“Veel mensen raken verstrikt in hun eigen regels en verwachtingen”, legt Barbera uit. “Ze proberen onaangename gevoelens weg te stoppen, wat vaak juist averechts werkt. Met ACT leer je ruimte te maken voor álle emoties en daar flexibeler mee om te gaan, ook met de ongemakkelijke emoties. Want alles wat je afwijst, wijs je immers ook in jezelf af.”

Hoofd, lijf en hart
De driedaagse ACT-cursus die Barbera geeft bij Medilex draait om drie pijlers: hoofd, lijf en hart. Ze legt de begrippen uit.
•    Hoofd: Hier wordt gekeken naar het denken. “Gedachten zijn vaak gebaseerd op overtuigingen uit het verleden. ACT helpt je om ze te zien als voorbijgaande ervaringen in plaats van absolute waarheden.”
•    Lijf: Je lichaam geeft signalen af, zoals een versnelde hartslag bij stress. “ACT leert je om mindfulness toe te passen, zodat je meer in het hier en nu leeft.”
•    Hart: Dit draait om je waarden. “Welke kant wil je op, ondanks de obstakels die je tegenkomt? ACT helpt je om kleine stappen te zetten richting een leven dat echt bij jou past.”

De kracht van ACT in de zorg
ACT is sterk in opkomst binnen de zorgsector en wordt succesvol ingezet bij onder andere angst, depressie, chronische pijn en stress. Volgens Barbera sluit ACT goed aan bij een compassievolle en ervaringsgerichte aanpak. “In plaats van te proberen gedachten of emoties te ‘fixen’, helpt ACT cliënten ze te accepteren en ermee om te gaan. Hierdoor ervaren mensen meer keuzevrijheid en kunnen ze bewuster handelen in lijn met hun waarden.”
Zorgprofessionals kunnen ACT combineren met bestaande therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie. “ACT maakt behandelingen praktischer en effectiever doordat cliënten écht ervaren hoe ze met hun emoties kunnen omgaan.”

Voor wie is ACT effectief?
ACT is erkend als evidence based therapy voor depressie, verschillende angsten, dwangstoornissen en chronische pijn. Tevens is ACT effectief gebleken bij het vergroten van het algemeen welzijn van een cliënt; er hoeft dus geen sprake te zijn van psychopathologie om baat te hebben bij deze therapievorm.
Barbera werkt met zowel kinderen als volwassenen. “Bij kinderen maak ik gebruik van creatieve technieken, zoals tekenen en kleien. Voor volwassenen ligt de nadruk vaak op verbale en ervaringsgerichte oefeningen. De kern blijft hetzelfde, maar de vorm sluit aan bij de belevingswereld van de cliënt.”

ACT in de praktijk
Barbera geeft een voorbeeld uit haar praktijk waarin ACT effectief bleek. “Een cliënte van midden 30 worstelde met sociale angst. Ze vermeed feestjes en durfde niet te spreken tijdens vergaderingen. Het vermijden van dingen waar ze bang voor was, gaf op korte termijn opluchting, maar op de lange termijn isoleerde het haar steeds meer. We zijn gestart met ACT, en een van de eerste stappen was haar bewust maken van hoe hard ze vocht tegen haar angst en hoe uitputtend dat was. In plaats van haar te leren hoe ze deze gevoelens kon “fixen”, nodigde ik haar uit om de angst eens te observeren, zonder erin mee te gaan of het te vermijden. Langzaam begon ze kleine stappen te zetten buiten haar comfortzone. Zo ging ze op een gegeven moment naar een workshop boetseren wat ze al een tijd graag wilde, maar doodeng vond. Ze voelde haar hart bonzen, haar handen trillen, ze was zenuwachtig, maar ze ging. De angst bleef en zij bleef óók. Hierdoor merkte ze dat ze met de angst tóch daar kon zijn. Ze was enorm trots op zichzelf.”

De cursus: Acceptance and Commitment Therapy 
“Een van de grootste uitdagingen is dat ACT vraagt om een open en flexibele houding, ook van de professional. Professionals worden uitgedaagd om hun eigen ongemak te accepteren en dit als voorbeeld in te zetten voor de cliënt. Dit vraagt oefening en zelfreflectie. In de cursus besteden we veel aandacht aan hoe je dit kunt ontwikkelen.” Barbera’s ACT-cursus is interactief en ervaringsgericht. “De training gaat over jou”, benadrukt ze. “Door zelf te ervaren wat ACT met je doet, kun je het beter toepassen bij cliënten.” De cursus biedt praktische oefeningen, humor en handvatten om ACT te integreren in je werk.
De cursus is geschikt voor coaches, therapeuten, maatschappelijk werkers, praktijkondersteuners en verpleegkundigen. Het biedt een frisse blik op het omgaan met gedachten en emoties, zowel bij jezelf als bij anderen.

Praktische informatie
De driedaagse cursus vindt plaats van 9:30 tot 16:00 uur.
•    Voorjaar 2025: 3 juni, 17 juni en 1 juli.
•    Najaar 2025: 11 november, 25 november en 9 december.
Meer weten of direct inschrijven? Klik hier