9.00
Ontvangst met koffie/thee en uitreiking congresmap

9.30
Opening door de dagvoorzitter
Marjolein van Vliet, senior programmamedewerker kwaliteit en innovatie gehandicaptenzorg, Vilans

9.45
Ouderdom en verstandelijke beperking - hersenen en gedrag
Anneke van der Plaats, sociaal geriater en docent

• Hoe werken de hersenen? 
• Oudere hersenen – wat zijn de consequenties voor gedrag?
• Omgaan met ouderen met een verstandelijke beperking – niet-medicinale oplossingen voor probleemgedrag

10.30
Ouderdom en verstandelijke beperking - somatische aspecten
Marina Maaskant, arts voor verstandelijk gehandicapten bij Ipse de Bruggen

• Veelvoorkomende lichamelijke problemen bij ouderen met een verstandelijke beperking
  
• Hoe vormt u zich een goed beeld van de gezondheid van de cliënt?
  
• Voorkomen is beter dan genezen! Aandachtspunten op jongere leeftijd
  

11.30
Het levenseinde bespreekbaar maken
Annemieke Wagemans, arts voor verstandelijk gehandicapten en lid Netwerk Palliatieve Zorg

• Hoe kan dit onderwerp beter bespreekbaar gemaakt worden?
• Wat is belangrijk voor artsen, vertegenwoordigers en verzorgers?
• Euthanasie, palliatieve sedatie en de natuurlijke dood – inspraak van de cliënt en zijn of haar omgeving

12.15
Lunchpauze 

13.15
Opening van het middagprogramma 
Marjolein van Vliet, senior programmamedewerker kwaliteit en innovatie gehandicaptenzorg, Vilans

13.30
Een onderschat probleem - depressie bij ouderen met een verstandelijke beperking
Heidi Hermans, psycholoog en onderzoeker bij Amarant

• Prevalentie - hoe vaak komt depressie bij ouderen met een verstandelijke beperking voor?
  
• Hoe kunt u depressie herkennen? Hoe onderscheidt u depressie van dementie?
• Uit de praktijk – bespreking casuïstiek

14.15
Koffie- en theepauze

14.30
Uit de praktijk - psychiatrie bij ouderen met een verstandelijke beperking
Rianne Meeusen, orthopedagoog en GZ-psycholoog en Jan Otten, sociaal psychiatrisch verpleegkundige, beiden bij GGzE centrum ouderenpsychiatrie

• Veelvoorkomende psychiatrische problemen bij ouderen met een verstandelijke beperking
• De relatie tussen overvraging en psychiatrische problemen
  
• Welke signalen geven een indicatie van psychiatrische problematiek?
  
• Handvatten en aandachtspunten voor de praktijk
  

15.30
Pijnbeleving bij ouderen met een verstandelijke beperking
Nanda de Knegt, coördinerend en uitvoerend onderzoeker bij de Vrije Universiteit, faculteit Klinische Neuropsychologie en Trudi Weijers, praktijkverpleegkundige bij Gemiva-SVG Groep

• Wat heeft pijnbeleving met cognitie en fysieke activiteit te maken?
• Hoe is de pijnbeleving bij verschillende typen dementie en bij verstandelijk beperkten met dementie?
• Verschillende typen verstandelijke beperking – verschillende pijnbeleving? 
• Hoe kunt u zicht krijgen in pijnbeleving bij uw cliënten?
• Uitwisseling - hoe zijn uw ervaringen?