09:00 - Ontvangst met koffie, thee en uitreiking congresmap

 09:30 - Opening door de dagvoorzitter
Marijke Tonino, Arts voor Verstandelijk Gehandicapten bij Advisium 's Heeren Loo en consulent palliatieve zorg IKNL

 09:45 - Het levenseinde bespreekbaar maken
Marijke Tonino, Arts voor Verstandelijk Gehandicapten bij Advisium 's Heeren Loo en consulent palliatieve zorg IKNL

• Hoe bereidt u mensen met een verstandelijke beperking voor op het levenseinde?
• Wat vertelt u over de ziekte en het stervensproces?
• Communiceren over het levenseinde op verschillende niveaus - ervaringen uit de praktijk

 10:45 - Koffie- en theepauze

 11:00 - Pijnsignalering in de palliatieve fase
Marijke Tonino,  Arts voor Verstandelijk Gehandicapten bij Advisium 's Heeren Loo en consulent palliatieve zorg IKNL

Bij mensen met een verstandelijke beperking is het moeilijk om vast te stellen of iemand pijn heeft. Hierdoor wordt pijn vaak niet gesignaleerd en behandeld. Hoe stelt u vast of iemand pijn heeft? Welke hulpmiddelen kunt u hiervoor inzetten? En wat zijn veelvoorkomende bijwerkingen van veelgebruikte medicatie? En bent u altijd bewust van de bijwerkingen van medicatie? In deze laatste levensfase is de samenwerking met een arts erg belangrijk. Leer hoe u op een juiste manier samenwerkt!

 13:00 - Verzorgde lunch

Voor mensen met een verstandelijke beperking is het belangrijk om betrokken te worden bij het afscheid nemen van een dierbare. Zij kunnen moeilijk abstract denken, waardoor het lastig is om te begrijpen wat de dood betekent. Welke ondersteuning hebben mensen met een verstandelijke beperking nodig bij het verwerken van verlies? Hoe kunnen symbolen en rituelen worden ingezet? En welke materialen kunt u inzetten voor rouwverwerking? Tijdens deze verdiepingssessie worden veel praktijkvoorbeelden gegeven en is er ruimte voor het uitwisselen van ervaringen. Heeft u zelf een casus die u wilt inbrengen? Stuur deze per mail naar a.marissen@medilex.nl.