9:00 - Ontvangst met kofie/thee, uitreiking congresmap

9:30 - Opening door de dagvoorzitter
Aart Mudde, internist n.p., arts-behandelaar in de GGZ, coach zorgprofessionals

Sessie 1 - Wensen omtrent het levenseinde

9.45 - 'Ik wil gewoon dood' - een interactieve casusbespreking over een vrouw met een euthanasiewens
Joost Hoekstra, internist, Expertisecentrum Euthanasie

• Is de somatiek ernstig genoeg om uit het lijden verlost te worden? 
• Is er sprake van psychiatrische problematiek of lijden aan het leven?
• In hoeverre speelt de psychosociale context een rol – en is deze valide? 
• Wanneer is behandeling van gedragsproblematiek een gepasseerd station?
• Hoe schat je lijden in psychosociaal perspectief in? 

10:45 - Koffie- en theepauze

11:00 - Eigen casuïstiek

Deelnemers bespreken in 3 groepen dilemma’s bij wensen omtrent het levenseinde - de organisatoren luisteren mee als moderator.

• Welke dilemma's ervaart u bij wensen tot levensbeëindiging? 
• Eigen regie van patiënt tot cliënt - wat is nog de rol van de hulpverlener?
• Welke wegingsfactoren voor lijden hanteer je?
• Hoe onderzoek je wat er onder het lijden zit op betrekkingsniveau?

11:30 - Plenaire bespreking
Katja ten Cate, ethisch adviseur Expertisecentrum Euthanasie

• Plenaire terugrapportage uit de discussiegroepen
• Ethische afwegingen bij verschillende scenario's

12:00 - Lunchpauze

Sessie 2 - ‘Regievoering en gedragsaspecten’

13:00 - Waar komen we vandaan en waar gaat het naartoe - verschuiven waarden
Katja ten Cate, ethisch adviseur, Expertisecentrum Euthanasie

• Veranderende visie op het levenseinde - een historische overzicht 
• Voltooid leven - een beschouwing vanuit de ethiek
• Sterven in 2050 - een voorspelling

14:00 - Interview met Anton Philips over levenskunst
Joost Hoekstra, internist, Expertisecentrum Euthanasie      

• Eigenzinnig leven, eigen regie en omgaan met tegenslagen 
• Hoe kijkt Anton Philips tegen het levenseinde aan? 

14:45 - Koffie- en theepauze

15:00 - De ‘zelfkant’ - afscheid nemen van jezelf
Aart Mudde, internist n.p., arts-behandelaar in de GGZ, coach zorgprofessionals

• Doodswens op oudere leeftijd - welke factoren spelen een rol?
• Hoe duid je emoties bij de wens tot levensbeëindiging?
• Hoe daag je de patiënt uit zijn levenseind wens kritisch te beschouwen?
• Een mindfull visie op lijden 
• Van slachtoffer naar overlever – omdenken – de cognitieve benadering
• Valkuilen in de communicatie tussen cliënt en hulpverlener nader bekeken

16:00 - Round table en afsluiting 

Bespreking vragen en opmerkingen van de deelnemers met de 3 organisatoren.